Rada Seniorów to ciało o charakterze doradczym, które umożliwia aktywnym osobom starszym zaangażowanie się w sprawy najbliższego otoczenia i wpływ na lokalną politykę senioralną. Poprzez udział w Radzie Seniorów, seniorzy mogą komunikować swoje potrzeby i opinie w sposób bardziej formalny. Rolą gminnej/miejskiej rady seniorów jest przede wszystkim komunikowanie potrzeb osób starszych poprzez opiniowanie i konsultowanie dotyczących ich decyzji lokalnych władz. Rada może również podejmować wiele innych działań na rzecz poprawy sytuacji seniorów i seniorek w gminie.
Rada Seniorów – obszary działań
Przykładowe obszary tematyczne, które mogą być przedmiotem działalności gminnej rady seniorów, to m.in.:
- Opiniowanie i konsultowanie spraw dotyczących sytuacji seniorów i seniorek.
- Opiniowanie aktów prawa miejscowego dotyczących najstarszych mieszkańców i mieszkanek miasta.
- Przedstawianie propozycji w zakresie ustalania priorytetowych zadań i prac legislacyjnych na rzecz seniorów i seniorek.
- Inicjowanie działań na rzecz seniorów i seniorek.
- Wspieranie różnych form aktywności seniorów i seniorek.
- Dążenie do umacniania międzypokoleniowych więzi społecznych.
- Monitorowanie potrzeb seniorów i seniorek zamieszkałych na terenie gminy.
- Podejmowanie działań w zakresie przełamywania stereotypów na temat starości oraz seniorów i seniorek, a także budowanie ich autorytetu.
- Upowszechnianie wiedzy o potrzebach i prawach osób starszych oraz dążenie do budowy pozytywnego wizerunku seniorów i seniorek.
Rada Seniorów – wybory.
Rada Seniorów może być powołana na dwa sposoby:
- Obywatelski: Grupa osób starszych może zgłosić inicjatywę utworzenia rady seniorów.
- Urzędniczy: Rada gminy, powiatu lub sejmik województwa może podjąć decyzję o powołaniu takiej rady.
Nowelizacja przepisów wprowadza obowiązek utworzenia rad seniorów na wniosek określonej liczby osób. W przypadku gmin:
- Do 20 tys. mieszkańców: co najmniej 50 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat.
- Powyżej 20 tys. mieszkańców: co najmniej 100 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat.
Kto może być wybrany do Rady Seniorów?
Rada Seniorów może być powołana na różnych szczeblach samorządu, takich jak gmina, powiat czy województwo. Oto kto może być wybrany do rady seniorów:
- Osoby pełnoletnie, które są mieszkańcami danego województwa.
- Osoby, które wyrażają zgodę na kandydowanie.
- Osoby z doświadczeniem w działalności na rzecz środowisk osób starszych lub pracujące społecznie na ich rzecz.
- Członkowie organizacji działających na rzecz seniorów, w tym organizacje pozarządowe, uniwersytety trzeciego wieku i inne.
Kandydatów na członków Rad Seniorów może zgłosić:
- Grupa co najmniej 30 mieszkańców.
- Organizacje pozarządowe, kluby seniora, Uniwersytety Trzeciego Wieku i inne środowiska wspierające osoby starsze.
- Wniosek powinien być kierowany do rady gminy, jako organu upoważnionego do podjęcia stosownej uchwały.
Obowiązki członków Rady Seniorów
Członkowie Rady Seniorów mają kilka ważnych obowiązków:
- Aktywne uczestnictwo: Powinni aktywnie uczestniczyć w pracach rady, wyrażając swoje opinie i wnioski.
- Reprezentowanie interesów seniorów: Ich rolą jest reprezentowanie interesów osób starszych w kontaktach z władzami lokalnymi i społecznością.
- Inicjowanie działań: Mogą inicjować działania na rzecz poprawy sytuacji seniorów, np. organizować spotkania, warsztaty czy wydarzenia.
- Monitorowanie potrzeb: Powinni śledzić potrzeby seniorów w swoim środowisku i przekazywać je do władz.
- Współpraca z innymi organizacjami: Członkowie rady mogą współpracować z organizacjami pozarządowymi, instytucjami i innymi podmiotami na rzecz seniorów.
Wynagrodzenie członków Rady Seniorów
Członkowie Rady Seniorów zazwyczaj nie otrzymują wynagrodzenia za swoją pracę. Ich zaangażowanie jest zwykle wolontariackie i motywowane chęcią działania na rzecz społeczności seniorów. Niemniej jednak, w niektórych przypadkach mogą otrzymywać rekompensatę za wydatki związane z działalnością rady, takie jak podróże służbowe czy materiały biurowe. To zależy od lokalnych przepisów i polityki danej gminy lub instytucji, która powołała Radę Seniorów.
W obowiązującym stanie prawnym tylko ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zawiera przepisy regulujące materię dotyczącą gminnych rad seniorów. Przepisy art. 5c tej ustawy zawierają podstawę prawną do utworzenia gminnych rad seniorów, określają ich charakter, skład, zasady działania oraz tryb wyboru członków.
Więcej na temat rad seniorów można dowiedzieć się z warsztatów szkoleniowych prowadzonych przez Mazowiecką Akademię Seniora.